اقامتگاه بوم گردی چیست | ویژگی + شرایط احداث

 اقامتگاه بوم گردی، نوعی واحد اقامتی است که گردشگران برای آشنایی بیشتر با سبک و سیاق زندگی مردم محلی، معماری بومی منطقه و کسب تجربیات اصیل در آن اقامت می‌کنند. یکی از مهم‌ترین ویژگی اقامتگاه‌های بوم گردی، احترام به محیط زیست و مردم محلی است و این اقامتگاه‌ها باید حین خدمات‌دهی به مهمانان، از هرگونه آسیب رساندن به محیط زیست اطراف خودداری کنند. یکی از راهکارهای حل این موضوع، شناخت ویژگی‌ها و تعریف اقامتگاه بوم گردی است. این کار به ما کمک خواهد کرد تا با آگاهی بیشتر، بهترین مکان را برای تجربه یک زندگی اصیل انتخاب کنیم. اگر شما هم می‌خواهید درباره اقامتگاه بوم گردی، ویژگی اقامتگاه بومگردی و شرایط احداث آن بیشتر بدانید، با ما در این مطلب همراه باشید.

اقامتگاه بوم گردی چیست؟

طبق تعریف دستورالعمل ضوابط ساخت و بهره‌برداری اقامتگاه‌های بوم گردی، اقامتگاه بوم گردی آن دسته از مراکز اقامتی هستند که در محیط‌های طبیعی و بومی، با رعایت بالاترین سطح ضوابط زیست محیطی و به شکلی سازگار با معماری بومی، بافت تاریخی و سیمای طبیعی منطقه تاسیس شده‌اند و امکان تعامل گردشگران با جامعه محلی را فراهم می‌کند. بر این اساس، گردشگران برای آشنایی بیشتر با محیط‌زیست و سبک و سیاق زندگی مردم محلی، معماری بناهای منطقه و کسب تجربیات اصیل در اقامتگاه‌های بوم گردی اقامت می‌کنند. این اقامتگاه ها، بر اساس نوع و میزان خدمات و امکاناتی که دارند به سه درجه، یک، دو و سه تقسیم و بیشتر توسط افراد بومی منطقه اداره می‌شوند.

بوم گردی چیست؟

اما این سوال به وجود می‌آید که بوم گردی به چه معناست؟
بوم گردی در ایران، ترجمه کلمه Ecotourism (اکوتوریسم) است و به نوعی از سفرهای پایدار و مسئولانه گفته می‌شود که در عین بازدید از جاذبه‌های طبیعی، به حفاظت از محیط زیست، آموزش راهکارهای اصولی بهره‌گیری از منابع طبیعی و ارتقای رفاه مردم محلی هم کمک می‌کنند.

ویژگی اقامتگاه بوم گردی

اما آیا می‌توان به هر اقامتگاه و خانه سنتی در محله‌های قدیمی شهرها و روستاها عنوان اقامتگاه بوم گردی داد؟ یک اقامتگاه بوم گردی واقعی چه ویژگی‌هایی دارد؟ به حداقل رساندن آسیب به محیط زیست، طراحی بومی، مدیریت پسماندها، مصرف بهینه انرژی، تنها برخی از ویژگی‌های اقامتگاه بوم گردی است. یک اقامتگاه بوم گردی باید حداقل ضوابط و استانداردهای موجود در بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های وزارت میراث فرهنگی و گردشگری را رعایت کند. در ادامه، برخی از ویژگی‌های اقامتگاه‌های بوم گردی را که در دستورالعمل ساخت و بهره‌برداری اقامتگاه‌های بوم گردی آورده شده، مرور خواهیم کرد.

طراحی بومی

ساختار اقامتگاه‌های بوم گردی هر منطقه، برگرفته از معماری سنتی و بومی همان منطقه است؛ به‌طوریکه یکی از ویژگی‌های اقامتگاه بوم گردی که به محض ورود نظر شما را جلب می‌کند، طراحی بومی اقامتگاه و هم‌خوانی آن با معماری بومی است. اقامتگاه‌های بوم گردی به‌عنوان نماینده سبک معماری منطقه، باید نشانه‌ها و شاخصه‌های معماری بومی منطقه را تداعی کنند. به همین دلیل است که مثلا اقامتگاه‌های بوم گردی شمال اغلب با مصالح چوب و اقامتگاه‌های مناطق کویری و جنوب کشور، معمولاً با دیوارهای کاه‌گلی ساخته شده‌اند و حوض آب زلالی در وسط حیاط، هوای خانه را خنک و مطبوع می‌کند. بیشتر این نوع اقامتگاه ها، خانه‌ها و بناهای قدیمی هستند که مجدداً مرمت یا بازسازی شده‌اند و طراحی بومی را می‌توان در کوچک‌ترین جزئیات مانند تزئینات خانه، گچ‌بری دیوارها، صنایع دستی و دکوراسیون داخلی خانه دید.

همنشینی با طبیعت

اقامتگاه‌های بوم گردی معمولاً با محیط طبیعی اطراف عجین هستند؛ حال این طبیعت می‌تواند جنگل‌های سرسبز و روستاهای شمال باشد یا مناطق کوهستانی و در غرب و یا مناطق کویر در مرکز ایران. این اقامتگاه ها، اغلب با همکاری راهنمای محلی و راهنمای گردشگری دارای کارت تور لیدری، تورهای گردشگری و طبیعت گردی متعددی به جاذبه‌های اطراف برگزار می‌کنند.
همچنین، برخی از اقامتگاه‌های بوم گردی به‌جای طبیعت، در مناطق و محله‌های قدیمی شهرها و روستا جای گرفته‌اند و اقامت در آن‌ها، مهمانان را به سبک و سیاق زندگی بومی منطقه بیشتر نزدیک می‌کند.

مکان و موقعیت خاص اقامتگاه‌های بوم گردی

بر اساس ضوابط ساخت، بهره برداری و درجه‌بندی اقامتگاه‌های بوم گردی، محل قرارگیری این اقامتگاه‌ها نباید در نواحی خدماتی، تجاری و مسکونی طرح تفصیلی شهر‌ها باشد. این اقامتگاه‌ها، باید به دور از مراکز تولیدی سروصدا، تاسیساتی نظیر مراکز آموزش نظامی، بیمارستان‌ها، تعمیرگاه‌های بزرگ، مدارس و پمپ بنزین باشد. علاوه بر این، حداقل تعداد واحدهای اقامتی در اقامتگاه‌های بوم گردی بر اساس درجه اقامتگاه بوم گردی تعیین می‌شود که به شرح زیر است:
● اقامتگاه بوم گردی درجه ۳:۴ اتاق
● اقامتگاه بوم گردی درجه ۲:۶ اتاق
● اقامتگاه بوم گردی درجه ۱:۸ اتاق

غذاها و نوشیدنی‌های محلی

غذاها و نوشیدنی‌های محلی، یکی از بخش‌های دوست‌داشتنی مهمانان در اقامتگاه‌های بوم گردی هستند و بسیاری از گردشگران، به واسطه علاقه‌ای که به غذاهای محلی دارند، اقامتگاه‌های بوم گردی را برای اقامت خود انتخاب می‌کنند. در این اقامتگاه ها، اغلب خبری از غذاهای بین‌المللی رستوران‌ها نیست و این آشپزهای محلی هستند که برای‌تان نان محلی یا وعده ناهار و شام را آماده می‌کنند.

حفاظت از محیط زیست و مدیریت پسماند

پایداری و حفاظت از محیط زیست، یکی از مهم‌ترین بحث‌هایی است که در ساخت و بهره برداری اقامتگاه‌های بوم گردی به آن توجه می‌شود. بر اساس دستورالعمل ساخت و بهره‌برداری اقامتگاه‌های بوم گردی، پایداری را می‌توان در استفاده درست از انرژی، مدیریت پسماندها، جداسازی زباله‌های قابل بازیافت و زباله‌های‌تر و خشک و استفاده بهینه از منابع آبی (مانند استفاده از شیرآلات کم‌مصرف، مدیریت پساب‌ها و…) دید. همچنین، خدمات‌دهی اقامتگاه‌های بوم گردی به هیچ وجه نباید منجر به آلودگی محیط زیست شود. استفاده از پنل‌های خورشیدی در تولید برق، از دیگر راهکارهای استفاده درست از نور طبیعی خورشید، صرفه‌جویی در انرژی و تولید انرژی پاک است که در برخی از اقامتگاه‌های بوم گردی به چشم می‌خورد. اگرچه همه اقامتگاه‌ها ملزم به رعایت همه این اصول نیستند، اما اجرای آن باعث ارتقای درجه اقامتگاه و جلب توجه بیشتر گردشگران می‌شود.

هزینه بوم گردی

هزینه اقامت در اقامتگاه‌های بوم گردی بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر و اقتصادی‌تر از اقامت در هتل‌ها است و متناسب با درجه اقامتگاه تعیین می‌شود؛ به‌طوریکه هزینه اقامت در اقامتگاه‌های بوم گردی درجه یک، گران‌تر از اقامتگاه‌های درجه دو و سه است. اما این تفاوت قیمت، به دلیل خدمات بد و سطح پایین اقامتگاه‌ها نیست؛ بلکه تفاوت در نوع خدمات است که باعث تغییر هزینه اقامتگاه‌های بوم گردی می‌شود. برای مثال، در اقامتگاه‌های بوم گردی برخی وظایف بر عهده مهمانان است. در این اقامتگاه‌ها خبری از خشکشویی، تمیز کردن روزانه اتاق‌ها و رستوران‌های بین‌المللی نیست و برخی از امکانات مانند حمام و دستشویی، به‌صورت اشتراکی در اختیار مهمانان قرار می‌گیرد. اقامت در اقامتگاه‌های بوم گردی، تمرین نوعی سبک زندگی است که در آن، در عین دریافت خدمات کمتر (نسبت به هتل‌ها)، شانس کسب تجربه‌های اصیل، آشنایی با آداب و رسوم و فرهنگ و چشیدن طعم غذاهای محلی را به دست می‌آورید.

شرایط احداث اقامتگاه بوم گردی

در سال‌های اخیر، تب بازسازی و مرمت خانه‌های قدیمی و باارزش در میان مالکان این خانه‌ها بالا گرفته و بسیاری از آن‌ها، مایلند با تبدیل این خانه‌ها به اقامتگاه بوم گردی و دریافت پروانه بهره‌برداری، از این راه کسب درآمد کنند. برای احداث اقامتگاه بوم گردی و مدیریت آن، یا باید خودتان مدرک مدیریت عمومی تاسیسات گردشگری داشته باشید یا باید یک فرد دارای مدرک مدیریت تاسیسات گردشگری را به وزارت میراث فرهنگی استان معرفی کنید. برای مدیران اقامتگاه بومگردی درجه دو و سه، گذراندن دوره مدیریت عمومی تاسیسات گردشگری الزامی است و مدیران اقامتگاه‌های درجه یک باید علاوه بر دوره مدیریت عمومی، دوره تخصصی دیگری را به نام «دوره مدیریت اقامتگاه بومگردی» شرکت کنند. موسسه «آوای طبیعت گلستان» با برگزاری دوره مدیریت عمومی تاسیسات گردشگری به دو صورت مجازی و حضوری و با بهرمندی از اساتید باتجربه، به شما کمک می‌کند تا از هر کجای ایران که هستید در این دوره شرکت کنید. برای آشنایی بیشتر با این دوره و ثبت نام، مطلب «دوره مدیریت عمومی تاسیسات گردشگری» را مطالعه کنید. مراحل و شرایط احداث اقامتگاه بوم گردی را می‌توانید در مطلب «راه اندازی اقامتگاه‌های بوم گردی» بخوانید.

لیست اقامتگاه‌های بوم گردی گلستان

اقامتگاه‌های بوم گردی گلستان، از محبوب‌ترین اقامتگاه‌های بوم گردی شمال کشور در میان گردشگران و طبیعت گردان هستند که در آن‌ها ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی، سبک زندگی بومیان و عطر و بوی غذاهای محلی، جاری است.
بوم گردی‌های سرونوش و ریگ چشمه در علی آباد، بوم گردی‌های ترکمن اوی و ترکمن یورت در کلاله، اقامتگاه اسحاق و مرضیه در گمیشان و اقامتگاه جمال در بندر گز، برخی از اقامتگاه‌های بوم گردی گلستان هستند که مهمانان میزبانی می‌کنند.
لیست کامل اقامتگاه‌های بوم گردی گلستان را می‌توانید از اینجا دانلود کنید.

آوای طبیعت گلستان

سوالات متداول:

آیا اقامتگاه های بوم گردی درجه بندی دارند؟

اقامتگاه ها، بر اساس نوع و میزان خدمات و امکاناتی که دارند به سه درجه، یک، دو و سه تقسیم و بیشتر توسط افراد بومی منطقه اداره می‌شوند.

تفاوت اقامتگاه های بوم گردی با اقامت در هتل چیست؟

اقامت در اقامتگاه‌های بوم گردی، تمرین نوعی سبک زندگی است که در آن، در عین دریافت خدمات کمتر (نسبت به هتل‌ها)، شانس کسب تجربه‌های اصیل، آشنایی با آداب و رسوم و فرهنگ و چشیدن طعم غذاهای محلی را به دست می‌آورید.