در گذشته‌های دور افراد برای یافتن مقصد، از عناصر طبیعی مانند ستارگان استفاده می‌کردند. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، قطب نما و جی پی اس‌های پیشرفته‌ای عرضه شده‌اند که کار مسیریابی را برای ما بسیار راحت‌تر کرده اند. به هر حال شما بدون استفاده از این ابزار قوی نیز می‌توانید مقصد خود را پیدا کنید. ما در این مقاله قصد داریم بهترین روشهای جهت یابی در طبیعت را برای شما بیان کنیم. پس تا انتهای این مطلب از آوای طبیعت گلستان با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
روشهای جهت یابی در طبیعت
ابتدا لازم است برای پیدا کردن مسیر خود، با جهتهای جغرافیایی آشنا باشید. دانستن اینکه مقصد، جاده یا نزدیک‌ترین روستا در کدام جهت قرار دارد، می‌تواند در یافتن جهت موردنظرتان را نسبت به محلی که در آن قرار دارید کمکتان کند. زمانی که شما روبه شمال (North) بایستید، پشت سرتان جنوب (South)، راست شرق (East) و سمت چپتان غرب (West) خواهد بود. مواردی که نام بردیم چهار جهت اصلی هستند. همچنین در بین دو جهت اصلی، یک جهت فرعی نیز وجود دارد؛ به عنوان مثال بین دو جهت جنوب و غرب، جنوب غربی را خواهید داشت. بهترین روشهای جهت یابی در طبیعت عبارتند از:
جهت‌یابی به کمک ستارگان
برای استفاده از این روش باید آسمان صاف باشد و از آلودگی نوری دور باشید تا به خوبی ستاره قطبی را پیدا کنید. همانطور که می‌دانید، ما در نیمکره شمالی کره زمین هستیم و به همین دلیل ستاره قطبی می‌تواند راهنمای خوبی برای ما باشد. برای پیدا کردن این ستاره، شما می‌توانید دو روش را در پیش بگیرید:
روش اول این است که صورت فلکی دب اکبر یا خرس بزرگ را در آسمان بیابید. چنانچه فاصله دو ستاره نوک صورت فلکی را ۵ برابر کنید و ادامه بدهید، به ستاره قطبی می‌رسید که اولین ستاره صورت فلکی دب اصغر یا همان خرس کوچک است.
در حالت دوم از این روش جهت یابی در طبیعت شما باید به صورت فلکی ذات الکرسی توجه کنید. این صورت فلکی ۵ ستاره دارید که به شکل M یا W کنار هم قرار دارند. چنانچه ستاره میانی W را ۵ برابر فاصله‌اش نسبت به ستاره‌های اطرافش به سمت جلو ادامه دهید، به ستاره قطبی می‌رسید. شایان ذکر است که صورت فلکی ذات الکرسی و دب اکبر تقریباً رو به روی هم قرار دارند؛ پس با پیدا کردن یکی از آن‌ها، دیگری را می‌توانید به راحتی بیابید. این دو صورت فلکی همیشه در یک شب صاف قابل مشاهده هستند.
میخوای مدرک تورلیدری طبیعت گردی بگیری؟
آوای طبیعت گلستان برگزار کننده دوره ی راهنمای طبیعت گردی به دو صورت آنلاین و حضوری تحت نظارت وزارتخانه ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور با ارائه مدرک رسمی از این نهاد.
جهت یابی با کمک خوشه پروین
خوشه پروین شامل ۱۰ تا ۱۵ ستاره به شکل خوشه انگور بوده که در یک جا جمع هستند. خوشه پروین از شرق به طرف غرب در حرکت است اما دم آن ب سمت مشرق می‌باشد.
جهت‌یابی به کمک کهکشان را شیری
این روش در مواقعی کاربرد دارد که آسمان صاف و بدون هیچگونه آلودگی نوری باشد. کهکشان راه شیری تقریباً از شمال شرقی آغاز شده و به سمت جنوب غربی ادامه پیدا می‌کند. به این نکته توجه کنید که کهکشان راه شیری در شمال شرقی باریکتر بوده و هر چقدر به سمت جنوب غربی می‌رود پهن‌تر می‌شود.
جهت‌یابی به کمک هلال ماه
ممکن است به دلیل برخی موارد نتوانید از ستارگان برای جهت یابی در طبیعت کمک بگیرید. شما برای این منظور می‌توانید از ماه استفاده کنید. شایان ذکر است که ماه در هنگام تولد هلال باریکی بوده و در نیمه‌های ماه قمری به قرص کاملی تبدیل می‌شود. در ادامه در جهت مقابل هلالی می‌شود. در نیمه اول ماه‌های قمری، قسمت خارجی یا همان برجستگی ماه مانند پیکانی جهت غرب را نشان می‌دهد. در نیمه دوم ماه‌های قمری، برجستگی یا همان تحدب ماه به سمت مشرق مایل می‌شود.
چنانچه خطی از بالای هلال به پایین آن متصل کرده و ادامه دهیم، در نیمه اول ماه قمری شکل حرف p انگلیسی و در نیمه دوم شکل حرف q را به خود می‌گیرد. برای پیدا کردن جنوب توسط ماه نیز خط فرضی بین دو نوک تیز حلال ماه رسم کرده و آن را تا زمین ادامه دهید. تقاطع امتداد این خط با افق، جهت جنوب را به شما ارائه می‌کند. این روش جهت یابی در طبیعت چندان دقیق نیست و تنها برای نیم کره شمالی زمین جوابگو است اما می‌تواند راهنمای قابل قبولی برای شما باشد. اگر هلال ماه کامل بود، از حرکت ظاهری ماه در آسمان استفاده کنید که از شرق به غرب است.
جهت یابی در طبیعت با کمک خورشید
خورشید در استوا و سایر مناطق در ابتدای بهار و پائیز، از سمت شرق طلوع و در سمت غرب غروب می‌کند. شایان ذکر است که در دیگر فصول، محل طلوع و غروب خورشید نسبت به شرق و غرب مقداری انحراف دارد. این جهت در فصل زمستان جنوبی‌تر از شرق و غرب شده و در تابستان نیز شمالی‌تر از شرق و غرب می‌شود. باید به این نکته نیز اشاره کنیم که در اوایل تابستان و زمستان، محل طلوع و غروب خورشید با محل دقیق شرق و غرب حدود ۲۳/۵ درجه اختلاف دارد. شاید برای شما این سوال پیش بیاید که دلیل این اختلاف چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که این اختلاف، شامل اختلاف مداری زمین با همین زاویه است.
جهت یابی در طبیعت با استفاده از سایه
سایه اجسام یکی از روشهای مفید برای جهت یابی در طبیعت است. برای این کار ابتدا در هنگام وجود خورشید، چوبی را به صورت عمودی در زمین فرو کنید. در ادامه انتهای سایه چوب را علامت زده و این کار را پس از ده دقیقه دوباره تکرار کنید. اگر خطی از نقطه اول به دوم خط متصل کنید، این خط جهت شرق را به شما نشان می‌دهد. پس جهت مخالف آن غرب، روبرو شمال و پشت سرتان جنوب خواهد بود.
جهت‌یابی با کمک لانه مورچه‌ها
اگر هوا ابری است و قطب نما نیز به همراه ندارید، مورچه‌ها می‌توانند در جهت‌یابی به شما کمک کنند. مورچه‌ها خاک لانه خود را به سمت شرق می‌ریزند؛ به این خاطر که در هنگام روز، مانند سایبانی برای آن‌ها عمل کند. مورچه‌ها خاک را از لانه بیرون می‌ریزند تا انبار خود را گسترده‌تر کنند و این خاک را به سمت شرق می‌ریزند تا در هنگام روز مشکلی بابت انجام کارهای خود نداشته باشند. شما با پیدا کردن جهت شرق از این روش، می‌توانید سایر جهت‌ها را نیز در طی جهت یابی در طبیعت به راحتی پیدا کنید.
جهت‌یابی به کمک تنه بریده درختان
متاسفانه امروزه با افزایش قطع درختان، به راحتی می‌توانید تنه بریده درختی را پیدا کنید. این امکان وجود دارد که با استفاده از تنه بریده درختان، به راحتی جهت خود را پیدا کنید. برای این کار به دقت به تنه نگاه کنید، همانطور که می‌بینید تعدادی دایره در مرکز وجود دارد که خطوط سنی درخت نام دارند و هر یک، یک سال عمر درخت را نشان می‌دهند.
به این نکته توجه کنید که خطوط سنی در جهتی که نور آفتاب بیشتر به آن تابیده است به هم نزدیک‌تر می‌شوند که یعنی آن جهت شمال است. در نتیجه سمتی که خطوط سنی از هم فاصله بیشتری دارند، جهت جنوب را نشان می‌دهند.
جهت یابی در طبیعت به کمک مسیر حرکت رودخانه‌ها
در نیم کره شمالی زمین، اغلب رودها و نهرها به سمت جنوب حرکت می‌کنند و این روند عمومی رودها است. البته این موضوع همیشه صحیح نیست؛ به عنوان مثال رود نیل که به طور کامل در نیم کره شمالی است، به مدیترانه می‌ریزد و تماماً به سوی شمال جریان دارد.
جمع‌بندی
ما در این مقاله بهترین روشهای جهت یابی در طبیعت را برای شما بیان کردیم. امیدواریم مطالب فوق برای شما مفید بوده باشد. جهت دسترسی به سایر مطالب مربوط به طبیعت گردی، پیشنهاد می‌کنیم حتماً دیگر مقالات آوای طبیعت گلستان را نیز مطالعه بفرمایید.
سوالات متداول
آیا روشهای جهت یابی در طبیعت دقیق هستند؟
باید به این نکته اشاره کنیم که روشهای فوق کاملاً دقیق نیستند و تنها برای شرایط بحرانی مفید هستند. به همین دلیل در هنگام طبیعت گردی، حتما همراه داشتن قطب نما و جی پی اس را فراموش نکنید.
جهت یابی در طبیعت برای نیمکره جنوبی چگونه خواهد بود؟
شایان ذکر است که برای به کار بردن این روشها در مناطق نیمکره جنوبی، باید جهتهای به دست آمده را برعکس کنید.
