دوستداران سفر بسیارند، ولی هزینه برای خیلی از افراد مانع بزرگی است. این علاقه به سفر و گردشگری و از طرفی هزینه بالای سفر، افراد زیادی را به فکر یافتن راهکارهایی برای سفرهای کمهزینه انداخته است. برای کاهش هزینه حمل‌ونقل، گاهی افراد سختی مسیر را به جان می‌خرند و با اتوبوس‌های نه‌چندان راحت یا ارزان‌قیمت سفر می‌کنند. برخی نیز، با هیچهایک کردن هزینه حمل‌ونقل و ابعاد دیگر سفر تا حد زیادی کاهش می‌دهند.
البته، این روزها، کاهش هزینه تنها دلیل افراد برای هیچهایک کردن نیست. هیچهایک تجربه‌های عمیقی را به همراه دارد و میتواند نگاه افراد به زندگی را دگرگون کند. شاید بتوان گفت که هیچهایک، به‌خاطر چالش‌هایش، بیشتر از انواع دیگر سفر میتواند حق مطلب را در مورد مصرع معروف سعدی «بسیار سفر باید تا پخته شود خامی» ادا کند.
اما اصلا هیچهایک چیست و چه کسانی می‌توانند هیچهایک کنند؟ در این مطلب از وبسایت آوای طبیعت گلستان، به این موضوع می‌پردازیم.
فهرست مطالب
هیچهایک یعنی چه؟
هیچهایک یا رایگان‌سواری نوعی سفر و جابه‌جایی است که معمولاً بابت آن هزینه‌ای پرداخت نمی‌شود. در این نوع سفر، شخص به‌جای استفاده از سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی و شخصی، از رانندگانی که با او هم مسیرند درخواست هم‌سفری می‌کند. هیچهایکر کنار جاده می‌ایستد و با نشان‌دادن علامت (گرفتن انگشت شست روبه‌بالا و بستن چهار انگشت دیگر) از رانندگان درخواست می‌کند او را سوار کنند.
در آغاز علت گرایش افراد به این سبک سفر و جابه‌جایی صرفا «نیاز» بوده است و افراد به دنبال کسب تجربه و تعامل با دیگران، کسب تجربه یا آزمودن خود نبودهاند. وبسایت «هیچ‌ویکی»، درباره تاریخچه و آغاز هیچهایک می‌نویسد: «شاید بتوان گفت که هیچهایک کردن به‌اندازه اختراع چرخ قدمت دارد.» نوشته‌های تیکنر ادورادز در کتابش با عنوان «سوار بر شانس در جاده‌های جنوب»، اولین نگارش تجربیات سفری مشابه هیچهایک کردن امروزی است. طبق این کتاب که در سال ۱۹۱۰ در لندن منتشر شده، ادواردز حدود ۲۰۰ مایل را پیاده، سوار بر دوچرخه، واگن، اسب و حتی یک اتومبیل طی کرده است.
پیش‌نیاز‌های یک هیچهایک
هیچهایک کردن آسان نیست و پر از چالش است؛ بنابراین قبل از سفر باید به همه چیز درست فکر کرد و برای آن برنامه‌ریزی داشت. یک هیچهایکر باید قبل از شروع سفرش، مقصد و مسیر سفرش را به‌درستی بررسی کند و از منابع مختلف درباره مسائلی مانند آب‌وهوا، نوع جاده‌ها، مسیر، امنیت، ممنوع یا مجاز بودن هیچهایک در مقصد و مسیر موردنظرش اطلاعات لازم را جمع‌آوری کند.
هیچهایکرها همچنین باید با دقت، وسایلی که در سفر ممکن است نیاز داشته باشند را انتخاب و در کوله جمع کنند.
هیچهایک برای چه کسانی مناسب است؟
روش‌های مختلفی برای سفرکردن و لذت‌بردن از زیبایی‌های دنیا وجود دارد و هر کسی بر اساس شخصیت خود از نوع خاصی از سفر بیشتر لذت می‌برد. در عین حال، برخی از انواع سفر با روحیه بعضی‌ها سازگار نیستند. یافته‌های پژوهشی، شخصیت هیچهایکرها را تکانشی، مستقل و خودمختار توصیف می‌کنند. علاوه بر آن، گفته می‌شود آن‌ها تحمل زیادی در مقابل پیچیدگی‌ها و تغییر دارند و علاقه شدیدی به روابط بین‌فردی نشان می‌دهند.
اگر می‌خواهید بدانید آیا روحیه و شخصیت لازم را برای هیچهایکر شدن دارید یا نه، این خلق و خوها را در خود جستجو کنید:
- آیا عاشق ماجراجویی هستید و از چالش‌ها وحشت نمی‌کنید؟
- آیا با آدم‌ها راحت ارتباط برقرار می‌کنید و از گفتگو با افراد جدید لذت می‌برید؟
- آیا سبک سفر می‌کنید و برای سفر به چندین چمدان نیاز ندارید؟
- آیا صرفا به دنبال سفرهای لوکس و آرام نیستید و تجربه‌های جدید را، هرچند سخت، دوست دارید؟
- آیا عاشق طبیعت و راه رفت هستید؟
- آیا قدرت بدنی کافی برای پیاده‌روی طولانی دارید؟
- آیا صبر و حوصله لازم برای انتظارهای طولانی در کنار جاده را دارید؟
اگر پاسخ شما به این سوالات «بله» است، شما می‌توانید هیچهایکر خوبی شوید.
میخوای مدرک تورلیدری بگیری؟
آوای طبیعت گلستان برگزار کننده دوره های تورلیدری (راهنمایان گردشگری): دوره راهنمای طبیعتگردی، راهنمای ایرانگردی و راهنمای محلی به دو صورت آنلاین و حضوری تحت نظارت وزارتخانه ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور با ارائه مدرک رسمی از این نهاد.
هیچهایک برای چه کسانی مناسب نیست؟
بهطورکلی، هیچهایکری برای کسانی که ویژگی‌های بالا را ندارند، مناسب نیست. همانطور که اشاره کردیم هیچهایک کردن، ساده نیست و با سختی‌های زیادی همراه است.
علاوه بر ویژگی‌های شخصیتی ذکرشده، می‌توان اضافه کرد که هیچهایک کردن برای افراد مسن و خانواده‌ها نیز چندان مناسب نیست. همچنین، برای آن دسته از افرادی که دلشان می‌خواهد سفری اصولی و طبق برنامه داشته باشند هم این شیوه سفر پیشنهاد نمی‌شود؛ چراکه در این نوع سفر، هر چیزی میتواند برنامه را تغییر دهد و به معنای واقعی، شما از فردای خود خبر ندارید.
مزایا و معایب هیچهایک
مانند همه کارها و فعالیت‌های دیگر، هیچهایک کردن هم خوبی‌ها و بدی‌های خود را دارد که آگاهی از آن‌ها پیش از آغاز اولین سفر اهمیت زیادی دارد.
مهم‌ترین و پررنگ‌ترین مزیت این نوع سفر برای بیشتر افراد، بی‌هزینه یا کم‌هزینه‌بودن آن است. روشی مناسب برای افرادی که عاشق سفرند ولی منابع مالی کافی در اختیار ندارند.
هیچهایک کردن تجربه‌ای متفاوت و فراموش‌نشدنی است؛ ماجرایی که هر بار متفاوت از دفعات قبلی خواهد بود و هرگز احساسات یکسانی را به همراه ندارد. همچنین، این نوع سفر، راهی است برای آشنایی با افرادی که شاید شانس برخورد با آن‌ها و شنیدن داستان‌های زندگی‌شان، هرگز در محیط روزمره زندگی نصیبتان نشود.
اما از اصلی‌ترین معایب هیچهایک کردن این است که معمولاً نمی‌توانید مستقیماً به مقصد خود برسید و شاید برای رسیدن به مقصد، مجبور شوید چندین بار کنار جاده بایستید و چندین خودرو عوض کنید و بخشهایی از مسیر را هم در اوج خستگی پیاده طی کنید. شما همچنین، باید خود را با راننده وفق دهید و با توقف‌ها و رانندگی‌اش کنار بیایید.
مشکل دیگر این نوع سفر آن است که گاه مجبورید مدتی طولانی کنار جاده بایستید و ایستادن در کنار جاده، در شرایط آب‌وهوایی بد، شاید برای شما جالب نباشد. علاوه‌برآن، اینکه نمی‌دانید سوار خودروی چه کسی خواهید شد، در عین داشتن چاشنی ماجراجویی، همیشه خطراتی نیز به همراه دارد.
وسایل ضروری برای هیچهایک
هیچهایک همیشه با پیاده‌روی و ایستادن‌های طولانی و جابه‌جایی‌های زیاد همراه است؛ بنابراین، نیاز به ساده‌زیستی و ساده سفرکردن دارد. در این نوع سفر، نه‌تنها باید در مواجهه با چالش‌ها منعطف بود، بلکه در بستن کوله‌بار سفر هم باید این انعطاف‌پذیری را حفظ و بار سفر را سبک کرد.
کوله‌پشتی، نقشه مسیر، آب و خوراکی، کیسه‌خواب، کفش و لباس مناسب از مهم‌ترین وسیله‌هایی است که هیچهایکرها باید همراه داشته باشند.
کوله‌پشتی
کوله‌پشتی همراه همیشگی یک هیچهایکر است و خانه تمام وسایل او در طول سفر خواهد بود. منطقی است که باید روی کوله‌پشتی سبک، راحت، بادوام و به‌اندازه کافی محکم، سرمایه‌گذاری کنید.
به طور میانگین، وزن مطلوب برای یک کوله‌پشتی بعد از پر شدن باید ۱۰ تا ۱۵ درصد وزن فرد باشد. هر وزنی بالاتر از این مقدار، میتواند فشار قابل‌توجهی به بدن وارد کند.
نقشه مسیر
نیازی نیست قطب‌نما به همراه داشته باشید، گوشی هوشمند برای انجام این کار کافی است. اما حتما نقشه فیزیکی منطقه‌ای را که می‌خواهید به آن سفر کنید، به همراه داشته باشید؛ چرا که همیشه احتمال نبود آنتن و اینترنت، تمام‌شدن باتری و یا گم‌شدن گوشی وجود دارد.
آب و خوراکی
ساعت‌ها پیاده‌روی و حمل این همه بار، انرژی زیادی می‌طلبد. جاده‌ها طولانی‌اند و گاهی نمی‌توانید جایی برای تهیه خوراکی یا آب پیدا کنید. این درحالی است که شما باید در مسیر انرژی خود را حفظ کنید.
بهتر است در کوله خود بیسکویت، گرانولا، سبزیجات، کره بادام‌زمینی و … داشته باشید. هر چیزی که به شما انرژی بدهد، درعین‌حال کم حجم باشد و مستعد فاسدشدن و خردشدن هم نباشد، میتواند در سفر هیچهایک در کوله شما جای گیرد.
کیسه‌خواب
اگر احتمال می‌دهید که گاهی مجبور شوید در فضاهای عمومی کمپ کنید، همراه‌داشتن کیسه‌خواب ضروری است. اما یادتان باشد که کیسه‌خوابی سبک و کارآمد انتخاب کنید.
کفش و لباس مناسب
هیچهایک با پیاده‌روی زیاد در جاده و عرق کردن عجین شده است؛ بنابراین، پوشیدن لباس‌های سبک مانند تیشرت‌های ساخته‌شده از پلی‌استر یا پلی‌پروپیلن و شلوارهایی با جیب‌های بزرگ و متعدد برای حمل وسایل ضروری، منطقی به نظر می‌رسد.
سعی کنید لباس‌هایی با رنگ‌های روشن بپوشید، زیرا لباس‌های تیره گرما را جذب می‌کنند. از پوشیدن لباس‌هایی با رنگ‌های خیلی محو هم اجتناب کنید؛ زیرا مهم است که رانندگان به‌راحتی حضور شما در کنار جاده را متوجه شوند. بهطورکلی بهتر است این لباس‌ها را در کوله‌پشتی خود بگنجانید:
- پنج تیشرت با رنگ‌های مناسب
- سه شلوار با جیب‌های متعدد: برای تابستان شلوارهای خنک و برای فصل‌های سرد شلوارهای گرم و ضد آب انتخاب کنید.
- چهار جفت جوراب: به‌جای جوراب‌های پنبه‌ای و نخی از جوراب‌های ساخته شده از مواد مصنوعی استفاده کنید که زودتر خشک می‌شوند.
- چهار لباس زیر: ازآنجایی‌که همیشه فرصت شستن وجود ندارد، لباس زیر کافی به همراه داشته باشید.
- یک کلاه: بسته به گرمی یا سردی هوا همیشه یک کلاه آفتابی یا بافتنی همراه داشته باشید.
هیچهایکری یعنی ساعت‌ها پیاده‌روی و نشستن پشت کامیون و دیگر وسایل نقلیه؛ بنابراین، باید از پاهای خود در مقابل هر نوع آلرژی و آسیب حفاظت کنید. کفش‌های کوهنوردی گزینه مناسبی برای هیچهایکری هستند. این کفش‌ها استقامت خوبی دارند.
البته، اگر مسیرتان فقط جاده‌های آسفالت هستند، کفش‌های کتانی هم این کار را انجام خواهند داد. به جز هنگام سرمای زیاد، سراغ کفش‌های زمستانی نروید. البته، در چنین آب‌وهوایی شاید بهتر باشد اصلا سراغ هیچهایکری نروید!
علاوه بر کفش مناسب، شما به یک جفت دمپایی یا صندل برای رفت‌وآمد در محل اقامتتان نیاز دارید. در پیاده‌روی‌های طولانی هم، در صورت مناسب‌بودن مسیر، خوب است که ساعتی با دمپایی راه بروید تا پاهایتان کمی نفس بکشند.
زیپ‌کیپ‌های پلاستیکی، مقوا و ماژیک، چاقوی سوییسی، یک نسخه کپی‌شده و اسکن از مدارک شناسایی، پاوربانک، کارت‌بانکی، مقداری پول نقد و کیت کمک‌های اولیه از دیگر وسایل ضروری در سفرهای هیچهایکی هستند.
امنیت در سفرهای هیچهایکری
همانطور که گفتیم هیچهایکری همیشه با مقداری ریسک همراه است؛ ولی با رعایت بعضی نکات می‌توان این ریسک را کم‌تر کرد و مطمئن‌تر قدم برداشت. پس این نکات را به خاطر بسپارید:
- تنها سفر نکنید؛ به‌ویژه اگر هیچهایکری اول خود را تجربه می‌کنید.
- به‌ظاهر راننده‌ها دقت کنید.
- قبل از سوارشدن بهتر است کمی با راننده صحبت کنید و اگر حس خوبی نداشتید، بهتر است به آن حس اعتماد کنید و سوار آن خودرو نشوید.
- اگر در بین راه احساس ناخوشایندی داشتید یا رفتارهای مشکوکی از راننده دیدید، مودبانه بهانه‌ای بیاورید و پیاده شوید.
- بهتر است در طول روز سفر کنید.
- در ابتدای سوارشدن به ماشین یا کامیون، مشخصات راننده و خودرو را برای یکی از دوستان خود بفرستید یا با دوستی تماس بگیرید و مشخصات را برای او بگویید؛ طوری که راننده بشنود و بداند تحت‌نظر است.
- بهتر است تاحدامکان، از خودروهایی که چند مرد در آن هستند، اجتناب کنید؛ خودروهایی که خانواده در آن هستند قابل‌اطمینان‌ترند. اگر چه نمی‌توان این موضوع را همیشه تعمیم داد.
- وسایل گران‌قیمت به همراه نداشته باشید.
- هوشیار باشید؛ خواب‌آلود نباشید و از مواد الکلی که هوشیاری‌تان را کم می‌کند، نیز استفاده نکنید.
- خوب است که برای دفاع از خود در مواقع ضروری، اسپری فلفل به همراه داشته باشید؛ اما بدانید که حمل آن در برخی شهرها و کشورها مجاز نیست.
هیچهایک در ایران
بیشتر ایرانی‌ها هیچهایکری را از فیلم‌های خارجی می‌شناسند و شاید حتی اسم آن برایشان آشنا نباشد. برای برخی هم ممکن است این سوال پیش بیاید که آیا این شکل از سفر در ایران هم وجود دارد یا خیر؟
هیچهایکیری در ایران قدمت زیادی ندارد و پدیده به نسبت جدیدی است؛ ولی در همین زمان اندک، طرفداران زیادی پیدا کرده است. البته، همه این طرفداران جسارت و روحیه لازم برای قدم‌گذاشتن در این راه را نداشته‌اند.
فراگیر شدن شبکه‌های اجتماعی و امکان خواندن داستان‌ها و چالش‌های هیچهایکرهای معروف، نقش پررنگی در معرفی هیچهایک کردن و ایجاد انگیزه در دوستداران مردد این سبک از سفر داشته است.
ایران به دلیل جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی، طبیعت زیبا، داشتن جاده‌های رویایی فراوان و البته امنیت به نسبت خوب در نظر گردشگران خارجی، مقصد مناسبی برای هیچهایکری است.
میخوای مدرک تورلیدری ایرانگردی بگیری؟
آوای طبیعت گلستان برگزار کننده دوره ی راهنمای ایرانگردی و جهانگردی (تورلیدری تاریخی و فرهنگی) به دو صورت آنلاین و حضوری تحت نظارت وزارتخانه ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور با ارائه مدرک رسمی از این نهاد.
معروف‌ترین هیچهایکرهای ایرانی
همانطور که گفتیم، سبک سفر هیچهایک این روزها در ایرانهم بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و افرادی در این زمینه، پیشرو بوده‌اند. در ادامه برخی از معروف‌ترین هیچهایکرهای ایران را معرفی خواهیم کرد که می‌توانید صفحات آن‌ها را در فضای مجازی دنبال کنید یا به وبسایتهای و بلاگ‌هایشان سر بزنید و تجربیاتشان را بخوانید:
- سحر طوسی (@Sahar_toussi)
- ارشاد نیکخواه (@sizdahom)
- مهزاد الیاسی (@elyassi)
- سارا لویی (@louee)
- سهیل تقوی (@taghavi)
- رضا عسکری
اپلیکیشن و سایت‌های هیچهایک
در سال‌های اخیر فناوری تغییرات زیادی در سبک زندگی، کار و تعاملات روزمره به وجود آورده است. حوزه سفر و گردشگری هم دگرگونی‌های بسیاری را به‌واسطه رشد و توسعه فناوری تجربه کرده است؛ از رزرو هتل و بلیت‌های سفر گرفته تا منتشرکردن خاطرات سفر و عکس‌ها در فضای مجازی.
وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های مختلفی در حوزه سفر و هیچهایکری وجود دارد که از جهات مختلف به گردشگران کمک می‌کنند و سفر و برنامه‌ریزی آن را ساده‌تر می‌کنند. در اینجا چند وبسایت و اپلیکیشن خوب برای هیچهایکرها معرفی می‌کنیم.
وبسایت هیچ‌ویکی
وبسایت هیچ‌ویکی اطلاعات خوب و کاملی در مورد هیچهایک و تمامی ابعاد آن و دیگر روش‌های حمل‌ونقل ارزان برای سفر ارائه می‌کند. در این وبسایت، می‌توانید با هیچهایکرهای معروف دنیا آشنا شوید و بدانید که این سبک سفر، به مذاق کدام کشورها خوش نمی‌آید و در آنجا ممنوع است. این وبسایت، با مشارکت افراد مختلف نگارش می‌شود و مطالبش به زبان‌های زیادی ترجمه شده است.
وبسایت و اپلیکیشن اورلندر
وبسایت و اپلیکیشن رایگان اورلندر به هیچهایکرها یا کسانی که با خودرو به دل جاده‌ها می‌زنند و از مرزها می‌گذرند، کمک زیادی می‌کند. اورلندر محل‌های مناسب توقف برای کمپرها را معرفی می‌کنند و کاربرها می‌توانند نظرات و توصیه‌های کاربران دیگر را هم بخوانند.
اپلیکیشن Maps.me
اپلیکیشن Maps.me به شما امکان دسترسی به تعداد بالایی نقشه را به‌صورت رایگان و آفلاین می‌دهد. این اپلیکیشن میتواند خیالتان را از بابت نبود آنتن اینترنت و یا تمام‌شدن شارژ اینترنت در وسط ناکجاآبادها راحت کند. Maps.me با توجه به نیازهای اهالی سفر طراحی شده و دائما به‌روزرسانی می‌شود و به کاربرانش نیز امکان ویرایش نقشه‌ها را نیز می‌دهد.
جمع‌بندی
هیچهایکری، به‌راستی فقط در سفر کردن و بازدید از مناطق طبیعی خلاصه نمی‌شود و پر از درس و تجربه است. اگر می‌خواهید نگاهتان به زندگی عوض شود و در مقابل چالش‌های معمول زندگی محکم‌تر شوید، بهتر است این نوع سفر را چندباری تجربه کنید. در این مطلب برایتان از مزایا و معایب هیچهایکری گفتیم؛ از نکات مهمی که قبل از سفر باید بدانید تا با آگاهی تصمیم به آغاز چنین سفرهایی بگیرید. حالا این گوی و این میدان!
سوال‌های متداول
آیا هیچهایکری برای زنان در ایران امن است؟
بله. ایران بهطورکلی مقصد امنی برای هیچهایک است و تعداد زنان هیچهایکر در ایران نیز روبهافزایش است. بهتر است برای امنیت بیشتر، نکتههای مربوط به امنیت سفر را به درستی و کامل رعایت کنید. برخی میگویند شاید به انگشت داشتن یک حلقه ازدواج غیرواقعی هم فکر بدی نباشد.
چه مقاصدی برای سفر هیچهایک مناسبترند؟
مقاصدی که راههای صعبالعبور برای پیادهها نداشته باشند و بخشهایی از آن، جاده اصلی داشته باشند، مقاصد مناسبی برای سفر هیچهایک هستند. از طرفی، از آنجا که کمهزینه بودن در این نوع از سفر مهم است، مناطق طبیعی بهتر از مناطق تاریخی و فرهنگی است؛ چرا که نیازی به هزینه ورودی ندارند و گاهی دامان طبیعت میتواند اقامتگاه شما باشد.
