به طور کلی طبیعت گردی یعنی سفر به طبیعت و قدم زدن در آن و همچنین دیدن مکانهای طبیعی و لذت بردن از آنها. نکتهای که باید به آن توجه کرد این است که شما به عنوان یک طبیعت گرد در قبال محیطی که به آن سفر کردهاید مسئول هستید و مراقب باشید که زباله ای را بیهوده نریزید و آتش روشن نکنید.
چون این طبیعت تمام دارایی ماست و نابودی آن به نابودی ما میانجامد پس باید در حفظ آن کوشا باشیم. در واقع طبیعت گردی یک سفر هیجان انگیز است و دوستداران طبیعت به ماجراجویی میپردازند و از مناطق جذاب طبیعی دیدن میکنند. در گردش میتوانید مکانها و فرهنگهای طبیعی بسیاری را بشناسید و در کنار خانواده یا دوستان خود از آن لذت ببرید.
برای شناخت طبیعت و یادگیری طبیعت گردی، میتوانید در دوره راهنمایان طبیعت گردی ثبت نام کنید. آوای طبیعت گلستان برگزار کننده دورههای طبیعت گردی، دوره ایرانگردی و جهان گردی و همچنین دورههای آژانس مسافرتی و هواپیمایی میباشد.
تعریف طبیعت گردی
طبیعت گردی به زبان ساده همان بازدید از مکانهای طبیعی و کاوش در طبیعت برای پیشگیری و درمان افسردگی است. طبیعت گردی نوعی سفر بوده که سعی میکند تاثیر منفی کمتری بر محیط داشته باشد و به نوعی به طبیعت احترام بگذارد و تا حد امکان آن را تخریب نکند. طبیعت گردی اطلاعات شما را از تاریخ شهرهای دیگر افزایش میدهد.
برخی افراد اکوتوریسم و طبیعت گردی را با یکدیگر اشتباه میگیرند. اکوتوریسم و طبیعت گردی هر دو شامل بازدید از جاذبههای طبیعی هستند، اما از نظر فعالیتهای ارائه شده و اهداف تا حدودی متفاوت هستند. اکوتوریسم یا بوم گردی نوعی سفر مسئولانه است که به فرهنگ مردم محلی احترام میگذارد و محیط زیست را حفظ میکند. اما گردشگری طبیعی تنها به سفر به مکانهای دیدنی به ویژه برای لذت بردن از زیباییهای طبیعت اشاره دارد.
بنابراین تفاوت اصلی اکوتوریسم و طبیعت گردی در واقع حفظ طبیعت و منابع طبیعی است. پس چه بهتر که به جای طبیعت گردی صرفاً بوم گردی کنیم تا این نعمت خداوند آسیبی نبیند.
اصول طبیعت گردی
طبیعت گردی مسئولانه شامل اصولی است که باید به آن پایبند باشید. طبیعت گردی زمانی میتواند ارزشمند باشد که اثری از طبیعت گردی در طبیعت باقی نماند. ضرب المثلی که افراد فعال در صنعت گردشگری به کار میبرند این است که طبیعت را به همان شکلی که وارد آن میشوید ترک کنید و هیچ اثر مخربی برای مناطق بکر و زیبای دنیا به همراه نداشته باشید.
بررسی اصول گردشگری طبیعت
طبیعت گردی دارای اصول میباشد که در ادامه به معرفی آن میپردازیم.
- اولین اصل گردشگری طبیعت این است که به تنهایی نروید
هرگز به تنهایی به طبیعت (کویر، جنگل، کوه و…) نروید. بسیاری از مواقع طبیعت که زیبا و آرامش بخش است میتواند خشن و کشنده باشد. همراهی با یک گروه مسئول و آگاه باعث کاهش احتمال خطر و یا افزایش امکان نجات در هنگام وقوع حادثه میشود.
- خیلی کم آتش درست کنید
بهتر است به جای آتش از اجاقهای مسافرتی استفاده کنید و برای روشنایی از چراغهای شارژی و خورشیدی استفاده کنید.
- برنامه طبیعت گردی را به اشتراک بگذارید
قبل از شروع سفر، یک نسخه از برنامه تور طبیعت را به خانواده و دوستان اطلاع دهید.
- وضعیت آب و هوای مقصد را بررسی کنید
قبل از سفر در مورد شرایط اقلیمی منطقه هدف گردشگری طبیعت تحقیق کنید.
- یک راهنمای محلی برای پیاده روی در طبیعت داشته باشید
برای یک راهنمای باتجربه محلی برنامه ریزی کنید. حضور و همراهی یک فرد آگاه از افراد محلی کمک خوبی برای شما میتواند باشد.
- از طبیعت چیزی برندارید
فقط عکس بگیرید، فقط رد پا بگذارید. این بدان معناست که شما نباید گل بچینید، درختی را قطع نکنید یا در جایی یادگاری بنویسید. به آثار باستانی در مناطق باستانی دست نزنید.
- زبالهها را جمع کنید و در طبیعت رها نکنید
چیزهایی را که با خود به طبیعت میبرید نباید آنجا رها کنید، همه زبالهها و ضایعات غذایی را در کیسه زباله بریزید و با خود بیاورید تا در سطل زباله شهر بیندازید. برای دفع فضولات انسانی، آن را بین 15 تا 20 سانتی متر زیر زمین قرار دهید و پس از اتمام روی آن را بپوشانید.
- به حیات وحش احترام بگذارید
هرگز به حیوانات وحشی غذا ندهید و نزدیک آنها نشوید. غذا دادن به حیوانات وحشی به سلامت آنها آسیب وارد میکند و رفتار طبیعی آنها را تغییر داده و همچنین آنها را به شما نزدیک میکند که برای شما بسیار خطرناک میباشد.
- روی سطوح صاف کمپ بزنید
حداقل 60 متر از دریاها و نهرها فاصله داشته باشید، در صورت امکان مکانهایی را انتخاب کنید که قبلاً مورد استفاده قرار گرفتهاند. همچنین در مکانهایی که پوشش گیاهی وجود ندارد چادر بزنید.
- برنامه ریزی و آماده باشید
زمانی که طبیعت گرد آمادگی لازم را نداشته باشد و برای ورود به مناطق طبیعی برنامه ریزی نداشته باشد، به احتمال زیاد با مشکل مواجه خواهد شد. شما باید وضعیت و موقعیت منطقه را بررسی کنید، برای شرایط اضطراری آماده باشید.
- مراقب بازدیدکنندگان دیگر باشید
همواره به سایر گردشگران احترام بگذارید و طوری رفتار کنید که آنها هم مانند شما تجربه خوبی از طبیعت گردی داشته باشند. بگذارید صداهای طبیعت غالب شود، بلند صحبت نکنید و آرامش طبیعت را به هم نزنید.
فواید طبیعت گردی
طبیعت و طبیعت گردی دارای فواید بسیاری است که در ادامه به بررسی مواردی از آن میپردازیم.
- افرادی که در دل طبیعت به تفریح میپردازند، آرامش بیشتری دارند. افراد افسرده میتوانند با رفتن به طبیعت خلق و خوی خود را تغییر دهند و بیماری آنها سریعتر درمان شود.
- یکی دیگر از مزایای طبیعت گردی که بسیار حائز اهمیت است، بهبود روابط اجتماعی و فردی است.
- پیاده روی، راهی خوب برای دور کردن مغز از نگرانیهای روزمره است.
- پیاده روی در طبیعت میتواند به کاهش هورمونهای استرس و فشار خون کمک کند.
- کسانی که اضافه وزن دارند میتوانند به بهترین شکل وزن خود را کاهش دهند.
- پیاده روی میتواند به حفظ بینایی کمک کند. برای جلوگیری از خطر نزدیک بینی، سعی کنید در طبیعت باشید و هر چند وقت یکبار به تفریح بروید.
- افراد مبتلا به اختلال کم توجهی میتوانند با رفتن به طبیعت و فعالیت در آنجا این مشکل را حل کرده و تمرکز خود را افزایش دهند.
- سفر به طبیعت فرصتی را برای دور شدن از دنیای تکنولوژی فراهم میکند و مردم رابطه بهتری با خانواده و دوستان خود داشته باشند.
- از آنجایی که قرار گرفتن در معرض نور طبیعی خورشید خواب افراد را تنظیم میکند، افرادی که به طبیعت گردی میروند خواب بهتری دارند.
وسایل مورد نیاز طبیعت گردی
البته برای رفتن به سفر و طبیعت گردی باید یک سری وسایل ضروری همراه خود داشته باشید تا در طول سفر با مشکلی مواجه نشوید و سفری راحت داشته باشید. البته مواظب باشید که همراه داشتن وسایل اضافی اصلا کار خوبی نیست و نباید خود را زیر بار چیزهای غیر ضروری بکشید.
لیست ضروریترین لوازم جانبی سفر با تغییرات سبک سفر در سراسر تا دنیا همراه درحال به روز رسانی است. در همین راستا در ادامه فهرستی از ضروریترین اقلام برای سفرهای طبیعت گردی آورده شده است.
- مسیریاب
شما باید قطب نما و نقشه خوانی بلد باشید. حتی با پیشرفتهترین GPS، داشتن یک قطب نما ساده میتواند جان شما را نجات دهد، زیرا این موارد نیازی به باتری ندارند و همیشه به عنوان پشتیبان خوب به شمار میآیند.
- عینک آفتابی
یکی از موارد ضروری در سفرهای طبیعت گردی، آوردن عینک آفتابی است که امروزه تنوع زیادی دارد و باید بر اساس نوع سفر خود عینک مناسب را انتخاب کنید. عینک آفتابی ابزاری ضروری برای محافظت از سلامت چشمها و بافتهای اطراف است. زیرا اشعه ماوراء بنفش خورشید نه تنها برای پوست، بلکه برای عدسی و قرنیه چشم نیز مضر است. در فصل زمستان چشمها به دلیل سردی هوا، باد، گرد و غبار و آلودگی هوا بیشتر مستعد خشکی هستند و استفاده از عینک آفتابی تماس چشمها با عوامل فوق را کاهش میدهد و خشکی چشم کمتر رخ میدهد.
- کرم ضد آفتاب
کرمهای ضد آفتاب از محصولات مراقبت از پوست هستند که از پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید محافظت میکنند. دو نوع اشعه ماوراء بنفش UVA و UVB به پوست آسیب میرساند و باعث پیری آن میشود. این اشعهها خطر ابتلا به سرطان پوست را نیز افزایش میدهند.
در انتخاب کرمهای ضد آفتاب، متخصصان توصیه میکنند به دو نکته توجه شود. اولاً قدرت محافظت در برابر نور خورشید حداقل SPF 15 باشد و ثانیاً اشعههای UVA و UVB را بپوشاند. به یاد داشته باشید که کرم خود را هر چند ساعت یکبار تجدید کنید.
- چادر مسافرتی
در بیشتر سفرهای چند روزه برای اقامت در طبیعت، گردشگران چادر با خود حمل میکنند. همچنین اگر قصد دارید حتی برای یک روز در طبیعت کمپ بزنید، همراه داشتن چادر مسافرتی اجتناب ناپذیر است.
- محافظت در برابر سرما (لباس اضافی همراه داشته باشید)
بهتر است بسته به فصلی که در آن سفر میکنید، لباس اضافی از کلاه و کاپشن گرفته تا جوراب اضافی همراه داشته باشید. به طور کلی لباس مناسب پیاده روی باید بتواند بدن شما را در روزهای گرم خنک نگه دارد و در روزهای سرد همراه با باد و باران شدید گرم و خشک نگه دارد.
امروزه دوستداران طبیعت به دنبال لباسهایی هستند که بتوانند در هر شرایط آب و هوایی از آن استفاده کنند. این لباسها باید محکم، تا حد امکان سبک بوده و طول عمر و استقامت بالایی داشته باشند و همچنین اجازه دهند هوا به خوبی از آنها عبور کند.
- چراغ قوه (چراغ روی کلاه)
هدلامپ علاوه بر تامین نور، دستها را آزاد کرده و کار فرد را راحت میکند. این چراغها اغلب کوچک و سبک هستند و عمر باتری بالایی دارند. ویژگیهایی مانند سطح روشنایی، وزن، مدت زمان نوردهی و نوع باتری مواردی هستند که باید در هنگام خرید به آنها توجه کرد.
از هر یک از این دو دستگاه که استفاده میکنید، همیشه به یاد داشته باشید که یک باتری اضافی همراه خود داشته باشید. در سفرهای گروهی همه افراد باید برای خود چراغ قوه جداگانه داشته باشند.
- جعبه کمکهای اولیه
جعبه کمکهای اولیه یا کیسهای حاوی لوازم و تجهیزات است که تا رسیدن نیروهای امدادی یا دسترسی به نزدیکترین مرکز درمانی میتوان از آن برای ارائه کمکهای اولیه استفاده کرد. انتخاب محتویات جعبه بسته به مقصد و سبک سفر متفاوت میباشد، اما به طور کلی جعبه کمکهای اولیه باید شامل پانسمان، قرصهای ضروری مانند مسکن، ضد تهوع و اسپاسم و … باشد.
- وسیلهای برای روشن کردن آتش
روشن کردن آتش جزء جدایی ناپذیر طبیعت گردی است. لذت نشستن دور آتش با دوستان، تصفیه آب، استریل کردن بانداژ، پیامهای معنادار برای نشان دادن جایگاه خود و محافظت از خود در برابر حیوانات نیز از کاربردهای آتش در سفر است. بنابراین داشتن وسیلهای برای افروختن آتش مانند کبریت، فندک ضروری است.
- جعبه ابزار یا ابزارهای چند منظوره
حمل یک جعبه ابزار کوچک برای تعمیر خرابیهای احتمالی همیشه در سفر ضروری به نظر میرسد. داشتن یک ابزار چندگانه در کیف، داشبورد ماشین یا جیب ما میتواند مفید باشد.
- غذای اضافی
بهتر است وسایل آشپزی همراه خود داشته باشید. شما به تجهیزاتی نیاز دارید که هم بسیار کاربردی باشد و هم فضای کمی در کوله پشتی شما اشغال کند. حتی بهتر است برای مواقع ضروری مواد غذایی مانند گوشت خشک و دودی، آجیل، میوههای خشک و مواد انرژی زا همراه داشته باشید. به یاد داشته باشید که فرآیند هضم غذا در بدن باعث گرم شدن آن میشود. بنابراین سعی کنید در شبهای سرد قبل از خواب غذا بخورید تا بدنتان گرم بماند.
- آب اضافی
همیشه همراه داشتن یک بطری آب و یک مخزن توصیه میشود. همچنین برای مواقع اضطراری باید برخی تجهیزات تصفیه آب مانند فیلترها یا قرصهای تصفیه همراه داشته باشید.
- کیسه خواب
کیسه خواب یکی از مهمترین لوازم کوهنوردی برای سفرهای چند روزه است. مطمئنا بدون داشتن کیسه خواب راحت و خواب کافی، قدرت و انرژی لازم برای ادامه سفر و لذت بردن از آن را نخواهید داشت. هنگام خرید کیسه خواب باید نکاتی مانند محدوده دما، حجم، اندازه، رنگ، الیاف و ضد آب بودن آن را در نظر بگیرید.
- زیرانداز
حمل تشک ضد آب، نرم، ضخیم و مقاوم یکی از ضروریترین لوازم طبیعت گردی به شمار میرود. از دیگر ویژگیهای زیرانداز مناسب میتوان به نوع الیاف و بافت آن اشاره کرد. وزن سبک و مقاومت بالا به طوری که به راحتی پاره نمیشود و آسیب نمیبیند. همچنین از دیگر ویژگیهای تشک مسافرتی باکیفیت میتوان به شستشوی آسان، وزن سبک، حمل و نقل راحت و حجم کم اشاره کرد.
موارد دیگری که همراه داشتن آنها توصیه میشود:
- کرم ضد گزش: برای جلوگیری از نیش حشرات
- سوت: کمک خواستن در مواقع ضروری
- تبر یخی: برای عبور از مناطق برفی
- مکان یاب: برای اعلام موقعیت خود به تیم های نجات
- دستگاه های ارتباطی: تلفن های همراه ماهواره ای کمک زیادی خواهند کرد
- دستگاه ارسال سیگنال: مانند یک آینه کوچک برای علامت دادن به هلیکوپتر نجات
به یاد داشته باشید، تا زمانی که نحوه استفاده صحیح از آنها را یاد نگیرید، داشتن تمام وسایل بالا در کیف به شما کمکی نمی کند.
آوای طبیعت گلستان